Các dị hình liên quan đến vây: lưng yên ngựa (saddleback); dị hình đuôi (CDS - Caudal deformity syndrome); không có vây lưng; không có vây lưng lẫn vây hậu môn; không có đuôi; không có vây bụng; vây lưng và vây hậu môn dính nhau (fusion); dị hình cột sống (vẹo cột sống – swayback); vây chẻ đôi (split fins)
Các loại dị hình cơ thể: Thân ngắn; chiều cao thấp; thân dẹt bất thường; đuôi cong (bent tail), hình dạng vảy bất thường
Dị hình nắp mang
Các loại dị hình mắt: bốn mắt; hai mắt nằm cùng một bên; thoái hóa mắt, mắt dính nhau
Các dị hình liên quan đến hàm: đầu bò (bullhead); miệng hếch lên, hàm dưới biến dạng; hàm nhô ra; xương hàm nhô hẳn ra ngoài.
Các dị hình đầu: biến dạng đầu; đầu ngắn; đầu vẹt; đầu nhỏ.
Dị hình noãn hoàn: noãn hoàn đôi, noãn hoàn quá to.
Một số nguyên nhân gây biến dạng, dị hình là:
- Do yếu tố dinh dưỡng như thiếu phospho, thiếu vitamin C, thiếu vitamin K, thừa vitamin A có thể dẫn đến tình trạng xoắn gai thần kinh và gai xương, phát triển xương mềm, giảm khối lượng xương, hợp nhất đốt sống, cong vẹo cột sống, gù lưng và vẹo cột sống đồng thời...
- Các yếu tố môi trường cũng quan trọng như vận tốc dòng chảy, nhiệt độ nước, ô nhiễm kim loại nặng... có thể gây ra các dị tật cũng như làm giảm tỷ lệ Ca/P của đốt sống...
- Đột biến gen- Nhiễm trùng do vi khuẩn và ký sinh trùng
- Bắt cá bằng điện- Hàm lượng oxy hòa tan thấp, bức xạ, màu sắc của thành bể
- Và còn nhiều nguyên nhân khác chưa được biết tới.(Theo Mohamed El Gendy tổng hợp)
Để phòng ngừa cá rô phi bị dị hình trong quá trình nuôi, người nuôi cần thả giống ở những trại giống của công ty lớn, có uy tín và có lịch sử thành công tốt.
Ngoài ra, ngay từ khi mới thả người nuôi nên tăng cường các sản phẩm dinh dưỡng thiết yếu có thể phòng dị hình trên cá như C ELECTRO, GIGA.VITRO, HYPERGRO. Thời gian sử dụng sản các sản phẩm này từ 7 - 15 ngày sau khi thả nuôi.
Cần nhớ rằng, khi cá đã bị dị hình thì không thể chữa được, cá chậm lớn hoặc có thể chết, khi đạt kích thước thương phẩm thì bị người mua loại bỏ (không mua) hoặc làm giảm giá trị đàn cá.